1.2 Przygotowanie informacji o Projekcie PPP
Przygotowanie informacji o Projekcie PPP na etapie identyfikacji projektów stanowi punkt wyjścia do oceny, czy dany projekt spełnia podstawowe kryteria Projektu PPP. Informacje te będą uszczegółowiane i, jeśli zajdzie taka potrzeba, zmieniane w toku Oceny Efektywności i w ostatecznym kształcie zostaną uwzględnione w OPiW.
Charakterystyczną cechą Projektów PPP jest to, że co do zasady definiowane są poprzez oczekiwane rezultaty, mniej zaś przez sposób realizacji zamówienia, jak to ma miejsce w tradycyjnych zamówieniach publicznych. Dodatkowo przy projektach realizowanych w tradycyjnej formule, zamawiający koncentrują się na specyfikacji technicznej dla okresu budowy, przebudowy lub remontu, częstokroć nie analizując przyszłych kosztów utrzymania obiektu. W Projektach PPP uwzględnić należy cały okres funkcjonowania Infrastruktury Publicznej lub świadczenia usług, tym samym definicja projektu i zakres informacji przekazywane Partnerowi Prywatnemu i innym interesariuszom są zasadniczo odmienne. Projekty PPP wymagają jasnego i precyzyjnego zdefiniowania wymogów dotyczących dostępności Infrastruktury Publicznej i określenia standardów świadczenia usług.
W ramach informacji o Projekcie PPP należy określić co najmniej:
- definicję przedsięwzięcia planowanego do realizacji wspólnie z Partnerem Prywatnym oraz cel jego realizacji;
- określenie zadań i usług, które zostaną przekazane do realizacji Partnerowi Prywatnemu;
- wstępny podział ryzyk;
- planowany okres współpracy – czas obowiązywania Umowy o PPP;
- źródła przychodów Partnera Prywatnego.
W punktach poniżej opisano każdy ze wskazanych elementów/informacji o Projekcie PPP.
1.2.1 Definicja i cele realizacji przedsięwzięcia
Informacje o Projekcie PPP powinny obejmować podstawowy zakres Projektu PPP oraz cele jego realizacji.
Projektem PPP może być budowa, przebudowa lub remont określonego obiektu budowlanego, wykonanie dzieła (innego niż obiekt budowlany dobra materialnego lub niematerialnego) lub inne świadczenie – połączone z utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym wykorzystywanym do świadczenia usług, lub też świadczenie usług i zarządzanie tymi usługami. Najczęściej Projekt PPP obejmować będzie szeroki katalog czynności: projektowanie, budowę i wyposażenie obiektu, utrzymanie i zarządzanie obiektem oraz świadczenie określonych usług.
Cele Projektu PPP odnosić się będą do określonych uprzednio potrzeb publicznych, na które projekt ma odpowiadać.
W ramach definiowania projektu należy określić zakres rzeczowy Projektu PPP i jego lokalizację. Podmiot Publiczny powinien zdefiniować projekt na tyle precyzyjnie i szczegółowo, na ile pozwala stan wiedzy na tym etapie przygotowania.
1.2.2 Zadania Partnera Prywatnego i podział ryzyk
Następnie należy wskazać, które zadania w ramach realizowanego Projektu PPP zostaną powierzone Partnerowi Prywatnemu. W szczególności należy określić, która ze stron odpowiedzialna będzia za projektowanie, budowę, remont lub ulepszenie aktywa lub wytworzenie dzieła, finansowanie, utrzymanie i świadczenie określonych usług publicznych w ramach projektu. Co do zasady w Projektach PPP większość zadań leżeć będzie po stronie Partnera Prywatnego.
Opis wymagań wobec Partnera Prywatnego powinien obejmować funkcjonalny opis powierzonych zadań. Opis ten co do zasady powinien określać oczekiwane rezultaty, mniej zaś ich specyfikację techniczną. Oczekiwane dla projektu rezultaty, a docelowo również wskaźniki służące ich mierzeniu, powinny być określane w zgodzie z zasadą SMART, czyli:
- proste i konkretne (ang. Specific) – jasne, precyzyjnie i rzeczowo opisane;
- mierzalne (ang. Measurable) – możliwe do pomiaru ilościowo lub jakościowo;
- osiągalne (ang. Achievable) – wykonalne, możliwe do urzeczywistnienia przy dostępnych zasobach;
- istotne (ang. Relevant) – bezpośrednio dotyczące projektu i znaczące dla jego realizacji;
- określone w czasie (ang. Time-bound) – powinien zostać określony termin, w jakim zostanie osiągnięta założona wartość wskaźnika, jak również częstotliwość jego pomiaru.
Na podstawie określonych zadań podzielonych pomiędzy Podmiot Publiczny a Partnera Prywatnego należy określić wstępny podział kluczowych ryzyk, w tym co najmniej:
- ryzyka projektowania i budowy – obejmujące zdarzenia związane ze zmianą kosztów lub terminów wytworzenia lub remontu Infrastruktury Publicznej;
- ryzyka dostępności – dotyczące zdarzeń skutkujących mniejszą ilością lub gorszą jakością usług świadczonych w ramach Umowy o PPP w porównaniu z wartościami i wymaganiami uwzględnionymi w Umowie o PPP;
- ryzyka popytu – obejmujące zmienność popytu na określone usługi;
- ryzyka finansowania – ryzyka związane z pozyskaniem i obsługą finansowania dla Projektu PPP.
W ramach podziału ryzyk pomiędzy stronami, należy przyjąć zasadę, że każdej ze stron należy przekazać te ryzyka, którymi może i jest w stanie lepiej zarządzać. Na tym etapie przygotowania projektu podział ryzyk jest podziałem bardzo ogólnym i na kolejnych etapach zostanie doprecyzowany. Szczegółowe podejście do podziału ryzyka zaprezentowano w rozdziale 3.3 Część II niniejszych Wytycznych, a szczegółowa przykładowa matryca ryzyk w postaci tabeli znajduje się w Załączniku nr 11
1.2.3 Planowany okres współpracy
Z reguły informacja o Projekcie PPP zawiera wstępne wskazanie okresu współpracy z Partnerem Prywatnym, czyli również przewidywany okres trwania Umowy o PPP, który podlega weryfikacji na etapie Oceny Efektywności. Okres ten powinien być co do zasady powiązany z cyklem życia danego aktywa, okresem na jaki mogłoby zostać pozyskane finansowanie oraz okresem, w jakim Partner Prywatny może uzyskać zwrot z inwestycji.
1.2.4 Wstępne określenie źródeł przychodów Partnera Prywatnego
Informacja o Projekcie PPP powinna określać Mechanizm Wynagrodzenia – podstawowe źródło przychodów Partnera Prywatnego, stanowiący odzwierciedlenie w zakresie ryzyka budowy, popytu i dostępności.
Przedstawiony poniżej przykład dla sektora drogowego prezentuje, w jaki sposób należy przygotowywać informacje o Projekcie PPP.
Właściwe | Niewłaściwe | Komentarz | |
---|---|---|---|
Definicja Projektu | Budowa i utrzymanie/ - zarządzanie sieci 50 km nowych dróg gminnych klasy G, Z i L zlokalizowanych na terenie gminy A wraz z infrastrukturą towarzyszącą. | Roboty budowlane i utrzymanie/zarządzanie sieci dróg | Definicja projektu powinna precyzyjnie określać czego dotyczy przedsięwzięcie. Przy przykładzie drogowym niezbędne byłoby określenie długości dróg, kategorii i klasy dróg oraz ich lokalizacji (w tym mapy z przebiegiem). |
Cele Projektu | Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, podniesienie komfortu użytkowania sieci dróg i stymulacja gospodarcza regionu. | Budowa sieci dróg | Cele projektu odnosić się mają do określonych potrzeb publicznych. |
Zadania Partnera Prywatnego | Zaprojektowanie, budowa i utrzymanie/zarządzanie 50 km nowych dróg gminnych oraz pozyskanie finansowania dla realizacji inwestycji. Lokalizacja odcinków dróg wskazana na załączonych mapach. Wymagania w zakresie budowy: 20 km dróg miałaby zostać zakończona w przeciągu pierwszych trzech lat od podpisania umowy, a budowa pozostałych 30 km – w przeciągu pięciu lat od podpisania Umowy. Wybudowane drogi mają spełniać wymagania techniczne określone w obowiązującym rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie – 20 km do wybudowania w pierwszych trzech latach powinno spełniać wymagania techniczne określone dla dróg głównych (G), zaś pozostałe: 15 km – wymagania techniczne określone dla dróg zbiorczych (Z), 15 km – wymagania techniczne określone dla dróg lokalnych (L). Wymagania w okresie utrzymania: wszystkie nawierzchnie mają spełniać wymagania klasy B według Systemu Oceny Stanu Nawierzchni opracowanego przez GDDKiA przez cały okres utrzymania. Wstępne wymogi w zakresie utrzymania zimowego dróg ustalone zostały poprzez odniesienie do standardów określonych przez GDDKiA i wskazanie, w których obszarach wymagania będą zredukowane. Wymogi w zakresie utrzymania letniego określone poprzez odwołanie do załączonego dokumentu wewnętrznego zarządcy dróg. Wymagania dotyczące dróg w momencie zwrotu Podmiotowi Publicznemu. Wymagania w zakresie pozyskania finansowania: Partner Prywatny powinien zapewnić finansowanie realizacji inwestycji. Nie jest przewidywane zapewnienie dofinansowania dla projektu ani wniesienie wkładu własnego przez Podmiot Publiczny. | Budowa i utrzymanie/ - zarządzanie sieci dróg oraz pozyskanie finansowania dla realizacji inwestycji Wymagania w zakresie budowy: budowa dróg o dobrym standardzie w przeciągu kilku lat. Wymagania w okresie utrzymania: wymagania klasy A według Systemu Oceny Stanu Nawierzchni opracowanego przez GDDKiA. Wymogi w zakresie utrzymania zimowego dróg gminnych zgodnie ze standardami określonymi przez GDDKiA. | Oczekiwane dla projektu rezultaty powinny być w zgodzie zasadą SMART opisaną w rozdziale 1.2.2 Część II. W przykładzie drogowym należy określić wszystkie zadania, jakie mają zostać powierzone Partnerowi Prywatnemu i wskazać zakres rzeczowy – długość sieci, parametry techniczne, jakie mają spełniać nowo projektowane drogi. Oczekiwany standard powinien zostać określony precyzyjnie. Wymogi powinny być również określone w czasie. Oczekiwany standard powinien być dostosowany do danej inwestycji. Przykładowo, wymaganie dla dróg gminnych standardu analogicznego jak dla dróg krajowych nie będzie osiągalne. |
Podział ryzyka | Partner Prywatny ponosić będzie większość ryzyka związanego z budową, dostępnością aktywa i finansowaniem projektu, ryzyka popytu ponosić będzie Podmiot Publiczny. Podmiot Publiczny odpowiedzialny będzie za przekazanie gruntów o uregulowanym stanie prawnym. | Partner Prywatny ponosić będzie większość ryzyka. | Należy określić wstępny podział kluczowych ryzyk, w tym co najmniej: • ryzyka budowy, • ryzyka pozyskania procedur administracyjnych; • ryzyka dostępności; • ryzyka popytu; • ryzyka finansowania |
Okres Umowy o PPP | około 20 lat | około 5 lat | Wskazany okres powinien być powiązany z cyklem życia danego aktywa i okresem, na jaki mogłoby zostać pozyskane finansowanie umożliwiające zwrot z inwestycji |
Wstępne określenie źródeł przychodów Partnera Prywatnego | Opłata za Dostępność płatna Partnerowi Prywatnemu przez Urząd Gminy A. | Opłaty od podmiotów trzecich (reklamy w pasie drogowym). | Proponowany model wynagradzania powinien być racjonalny i powinien stanowić odzwierciedlenie podziału ryzyk pomiędzy stronami, w szczególności w zakresie ryzyka budowy, popytu i dostępności. |