Pytanie 1: Czym charakteryzują się projekty hybrydowe w sektorze efektywności energetycznej? Czym jest formuła EPC?
odpowiedź: Projekt dotyczący efektywności energetycznej to taki, którego głównym celem jest osiągnięcie oszczędności energii, najczęściej elektrycznej lub cieplnej. Jeżeli projekt taki zakłada, że wypłata wynagrodzenia dla wykonawcy inwestycji jest uzależniona od osiąganych oszczędności, to wtedy mamy do czynienia z projektem partnerstwa publiczno-prywatnego realizowanym w formule EPC (ang. – skrót od energy performance contracting).
Typowy projekt EPC jest przygotowywany przez przedsiębiorstwo usług energetycznych ESCO (ang. - skrót od Energy Service Company), które realizuje kompleksowe usługi w zakresie gospodarowania energią w oparciu o kontrakty wykonawcze EPC i udziela gwarancji uzyskania oszczędności. Firmy ESCO mogą także prowadzić inne działania zwiększające efektywność energetyczną, jak np. konserwacja i naprawa urządzeń, innowacyjne lub nowe technologie, alternatywne wytwarzanie energii elektrycznej, jeżeli opłata za te usługi pochodzi z osiągniętych oszczędności.
Jeżeli do takiego projektu włączymy dofinansowanie ze środków UE, możemy mówić o projekcie hybrydowym w sektorze efektywności energetycznej.
Formuła PPP dobrze sprawdza się w projektach efektywności energetycznej, ponieważ partner prywatny nie tylko projektuje, finansuje i realizuje inwestycję, ale jest odpowiedzialny za osiągnięcie i utrzymanie efektu energetycznego (poziomu oszczędności) również w fazie operacyjnej. Jego wynagrodzenie jest powiązane z tym, jaki będzie poziom oszczędności energii. To gwarantuje uzyskanie rzeczywistych efektów, wysokiej jakości usług, optymalizację kosztów oraz ochronę środków publicznych na wypadek błędów projektowych lub wykonawczych, które mogą ujawnić się po upływie okresu gwarancji lub rękojmi.
patrz: Wytyczne dotyczące zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym hybrydowych na lata 2021-2027, Załącznik 3 - dostępne tu: Wytyczne
Pytanie 2: Kiedy należy przeprowadzić ocenę efektywności, a kiedy analizę potrzeb i wymagań i czy jest to konieczne?
odpowiedź:
Aby podmiot publiczny mógł podjąć decyzję, czy formuła PPP (w tym hybrydowa) będzie najbardziej efektywnym modelem, należy przeprowadzić:
albo
Ocena efektywności to zespół analiz dotyczących przedsięwzięcia PPP wykonywanych przez podmiot publiczny przed wszczęciem postępowania na wybór partnera prywatnego.
Analiza potrzeb i wymagań również składa się z analiz, aczkolwiek jej zakres i forma są znacznie uproszczone w porównaniu do oceny efektywności.
Ocena efektywności/analiza potrzeb i wymagań to zespół analiz dotyczących przedsięwzięcia PPP wykonywanych przez podmiot publiczny przed wszczęciem postępowania na wybór partnera prywatnego. Dzięki ocenie efektywności możliwa jest weryfikacja wykonalności projektu oraz efektywności jego realizacji w formule PPP. W przypadku projektów dotyczących przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, rolę oceny efektywności spełnia analiza potrzeb i wymagań. Przedmiotowe analizy pozwalają zbadać wiele aspektów dot. planowanej do realizacji inwestycji, m.in. kwestie prawne, techniczne i ekonomiczno-finansowe, w tym przygotować analizę finansową projektu.
patrz: Wytyczne dotyczące zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym hybrydowych na lata 2021-2027, Podrozdział 10.2, pkt 1), dostępne tu: Wytyczne
Pytanie 3: Czy koszt przygotowania oceny efektywności lub analizy potrzeb i wymagań jest kwalifikowalny?
odpowiedź: Zgodnie z rekomendacją MFiPR przekazaną instytucjom zarządzającym, wydatki poniesione przez podmiot publiczny na opracowanie tych analiz powinny być uznawane za kwalifikowalne.
Koszty te powinny spełniać ogólne warunki kwalifikowalności określone w podrozdziale 2.2 Wytycznych dot. kwalifikowalności wydatków na lata 2021-2027, w szczególności powinny być niezbędne do realizacji celów projektu (zob. pkt 1 lit. e).
patrz: Wytyczne dotyczące zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym hybrydowych na lata 2021-2027, Podrozdział 10.2, pkt 4) i 5), dostępne tu: Wytyczne
Pytanie 4: Jakie podejście do kosztów pośrednich należy stosować w przypadku projektów hybrydowych?
odpowiedź: W przypadku projektów hybrydowych do kosztów pośrednich należy stosować podejście podobne stosowanego w projektach tradycyjnych (nie-hybrydowych).
Zgodnie z podrozdziałem 3.12 Wytycznych dot. kwalifikowalności wydatków na lata 2021-2027 – koszty pośrednie w projektach hybrydowych są kwalifikowalne, o ile nie zastrzeżono inaczej w postanowieniach programu, SZOP, regulaminie wyboru projektów lub umowie o dofinansowanie projektu.
Pytanie 5: Czy dla projektów hybrydowych konieczna jakaś specyficzna forma umowy o dofinansowanie? Czy można zapoznać się ze wzorem takiej umowy?
odpowiedź: Nie, nie jest to odrębna umowa, a po prostu umowa o dofinansowanie jak dla projektu tradycyjnego uzupełniona o kilka postanowień uwzględniających specyfikę projektów hybrydowych.
Wspólnie z instytucją zarządzającą programu regionalnego dla woj. śląskiego, MFiPR opracowało przykładową umowę o dofinansowanie (UoD) dla projektu, w tym hybrydowego. Dodatkowe postanowienia dot. projektów hybrydowych oznaczone są kolorem zielonym, a najważniejsze z nich znalazły się w paragrafie 23, który jest w całości poświęcony projektom hybrydowym.
Przykładowa Umowa o dofinansowanie
Pytanie 6: Czy w projektach hybrydowych można zaangażować wsparcie w formie pożyczek/kredytów, czy tylko dotację?
odpowiedź: W programach regionalnych (PR) na lata 2021-2027 projekty z zakresu efektywności energetycznej, m.in. projekty hybrydowe, mogą być finansowane w formie zwrotnej (instrumenty finansowe). Wykonawca powinien sam decydować o sposobie finansowania inwestycji, ale warto, aby w ramach PR przedstawić propozycję pożyczki – niskooprocentowanej, bez dodatkowych kosztów
i z możliwością częściowego umorzenia, czyli najkorzystniejszą na rynku ofertą finansowania. Dodatkowo JST jako zamawiający może wymagać by, pod warunkiem dostępności pożyczki z PR, parametry finansowania dłużnego jakie wykonawca założy w swojej ofercie, były nie gorsze niż parametry pożyczki z PR. W projektach hybrydowych, wszelkie korzyści z tytułu preferencyjnego finansowania uzyska JST, czyli społeczeństwo, ponieważ to podmiot publiczny jako zamawiający będzie zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia wykonawcy - firmie ESCO.
Przykładowa Umowa o Dofinansowanie (PDF 464KB)
Przykładowa Umowa o Dofinansowanie - wersja edytowalna (OCX 110KB)